ماشین های اندازه گیری ویدیویی (VMM)

 تهیه و ترجمه: اصغر ناصری

 

دستگاه های اندازه گیری ویدیویی (VMM) از رده دستگاههای اندازه گیری الکترواپتیکی (برقی-نوری) محسوب می شوند و ابزاری بسیار کارامد برای اندازه گیری دقیق و سریع قطعاتی هستند که خارج از محدوده توانایی CMM ها یا سایه نگارهای دو بعدی قرار می گیرند. اجزای اصلی بکار رفته در این ماشین ها عبارتند از یک دوربین رنگی CCD با قدرت تفکیک بالا، لنزهای زوم پیوسته، مانیتور رنگی، مولد نشانگر ویدیویی، مقیاس خطی دقیق، صفحه نمایش رقومی چندکاره (DRO)، نرم افزار اندازه گیری دو بعدی و میز کاری دقیق. 

این ماشین ها اغلب در اندازه گیری دو بعدی و گاهی اوقات سه بعدی بکار می رود و استفاده وسیعی در صنایع ساخت و تولید دقیق مانند قطعات الکترونیکی، قالب های دقیق، ابزار دقیق، فنر، پیچ سازی، قطعات پلاستیکی، شیرهای آب بندی روغنی، اجزای دوربینها و مدارهای چاپی الکترونیکی دارد. این ابزار اکنون به صورت یکی از ملزومات بسیاری از آزمایشگاه های اندازه گیری دقیق درآمده است. 

اصول کاری و ساختار چنین ماشینی را می توان با استفاده از شکل زیر توضیح داد:

·         قطعه را روی میز ماشین قرار می دهیم.

·         منبع نور LED (5) سطح قطعه را روشن می کند.

·          لنزهای زوم کننده (16) سطح قطعه را تصویر کرده و دوربین رنگی CCD (واقع در محفظه 20) عکسی از قطعه تولید می کند.

·         تصویر قطعه از طریق پایانه S به نمایشگر رنگی (18) منتقل می شود. با حرکت میز در راستای X و Y نشانگر الکترونیکی (17) روی تصویر قطعه قابل جابجایی است و عمل اندازه گیری بر روی تصویر تهیه شده از قطعه با توچه به مقیاس های خطی ماشین انجام می شود.

·         اندازه گیری توسط نمایشگر رقومی (2) تکمیل شده و داده های پردازش شده به نمایش در می آید.

بخش های اصلی این دستگاه مطابق شکل زیر عبارتند از:

 

بدنه اصلی

پایه (11)، دیرک (4)، واحد محرک محور Z (3)، میزکاری XY (14) و واحد محرکمحورهای X و Y

سیستم ویدیویی

·         لنزهای زوم (16)، گستره کانونی شدن (مانند 0.7 تا 4.5 برابر)، درشت نمایی ویدیویی کل (34 تا 220 برابر)

·         دوربین رنگی CCD (درون محفظه 20): تبدیل تصویر نوری تهیه شده توسط لنزهای رزوم به سیگنال الکترونیکی و انتقال سیگنال به نمایشگر رنگی از طریق ترمینال S

·         نمایشگر رنگی 15 اینچی (18): سیگنال ارسال شده از دوربین CCD را به تصویر ویدیویی تبدیل می کند.

·         مولد نشانگر (15): تولید نشانگر برای هدفگیری و آشکارسازی لبه ها.

·         پرتو نور (5): برای تابش نور روی قطعه

استاندارد ISO 17025 چیست؟

ISO 17025 - General requirements for the competence of testing and calibration laboratories

این استاندارد تعیین کننده الزامات عمومی برای کیفیت و احراز صلاحیت آزمایشگاه‌های آزمون و کالیبراسیون می‌باشد. این آزمایشگاه نظام مدیریتی و الزامات فنی آزمایشگاه را مورد هدف قرار می‌دهد. نظام مدیریتی در این استاندارد به ساختار سازمان برای مدیریت فرایندها و یا فعالیت‌های آن اطلاق می‌شود که منابع ورودی سازمان را محصولات یا خدمات آن به گونه‌ای تبدیل می‌کنند که برآورنده اهداف سازمان یا نیازمندی‌های کیفی مشتری‌های آن باشد و در عین حال با مقررات بیرونی سازمان نیز تطابق داشته باشد. این استاندارد به گونه‌ای تدوین شده که الزامات استاندارد ISO 9001 که به خدمات آزمون و کالیبراسیون مربوط می‌شود را شامل گردد و در عین حال الزامات فنی مورد نیاز برای احراز صلاحیت فنی را تعیین کند.

این استاندارد از پنج بخش اصلی تشکیل شده است:

1. قلمرو
2. منابع اصلی
3. واژگان فنی و تعاریف
4. الزامات مدیریتی
5. الزامات فنی

بندهای 4 و 5 محتوی الزامات اصلی برای احراز صلاحیت هستند.

الزامات مدیریتی: آزمایشگاه  متقاضی باید اسناد فنی و رویه‌های کاری در زمینه‌های زیر را آماده کند:

-          سازمان آزمایشگاه

-          نظام کیفی

-          کنترل اسناد

-          رویه بررسی درخواست ها، مناقصه‌ها و قراردادها

-          استفاده از پیمانکاران فرعی

-          خدمات خرید و تامین

-          خدمات به ارباب رجوع

-          شکایات

-          کنترل آزمون‌ها یا کالیبراسیون‌های نامنطبق

-          اقدامات اصلاحی

-          اقدامات بازدارنده

-          ممیزی داخلی

-          بازنگری مدیریتی

الزامات فنی: رویه‌های فنی مورد نیاز برای موارد زیر

-          کارکنان- امکانات و شرایط محیطی

-          روش‌های آزمون و کالیبراسیون و روش اعتبارسنجی

-          تجهیزات

-          ردیابی اندازه‌گیری‌ها

-          نمونه برداری

-          حمل و نقل اقلام مورد آزمون و کالیبراسیون

-          تضمین کیفیت نتایج آزمون و کالیبراسیون

-          گزارش‌دهی نتایج

اولین گام در اقدام برای اخذ گواهینامه استاندارد ISO 17025، تهیه نظامنامه مدیریت کیفیت آزمایشگاه می‌باشد. 

 لینک های کمکی:

مراحل صدور پروانه تایید صلاحیت آزمایشگاه همکار موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران 

صفحات اولین متن استاندارد ISO 17025

متن کامل استاندارد ISO 17025 (متن انگلیسی)

تفاوت میان اندازه شناسی و اندازه گیری

اندازه‌گیری (Measurement) به فرایند بدست آوردن یک یا چند مقدار بطور تجربی گفته می‌شود که بطور معقولی بتوان آنها را به یک کمیت یا خاصیت نسبت داد. اندازه‌گیری اساس هر فعالیت انسانی است و مهم است که درستی هر اندازه گیری متناسب با هدف منظور شده از آن باشد.

اندازه شناسی (Metrology) به دانش اندازه گیری و کاربرد آن گفته می شود. اندازه شناسی فقط درباره اندازه گیری روال مند نیست، بلکه درباره زیرساختی که اطمینان به درستی اندازه گیری را تضمین می کند نیز هست. اندازه شناسی درک مشترک از واحدها و فرایندهای اندازه گیری را که برا یفعالیت انسانی حیاتی است، برقرار می کند.

اندازه شناسی مفاهیمی چون درستی، دقت و تکرارپذیری اندازه گیری را پوشش می دهد و شامل قابلیت ردیابی یا مقایسه با یک استاندارد یا میان سیستم های مختلف اندازه گیری است. اندازه شناسی شامل تمامی جنبه های نظری و عملی اندازه گیری است که عدم قطعیت و زمینه کاربرد اندازه گیری در آن بسیار دخیل هستند.

منبع:

https://www.npl.co.uk/resources/q-a/metrology-and-measurement-difference